Ashwagandha (Withania somnifera) od ponad 3 tysięcy lat znana jest ludzkości ze swojego kojącego wpływu na nasz organizm. Używano jej już w medycynie ajurwedyjskiej w starożytnych Indiach. Między innymi dlatego powszechnie nazywa się ją żeń-szeniem indyjskim. Naturalnie rośnie także w Afryce i w basenie Morza Śródziemnego.
Sanskrycka nazwa ashwagandha (ashwa – koń i gandha – zapach) nawiązuje do charakterystycznego zapachu korzenia witanii ospałej, który starożytnym przypominał woń końskiej skóry, i faktu, że ze względu na niezwykle szerokie spektrum właściwości witanii uważano, iż zapewnia ona „końskie zdrowie”.
Ashwagandha – właściwości adaptogenne
Według ajurwedy ashwagandha jest „rasayana”, czyli ma właściwości przedłużające życie oraz wspiera odporność, energię i witalność organizmu. Jednocześnie potrafi działać kojąco i uspokajająco. Jej właściwości potwierdzają współczesne badania. Naukowcy uznali, że witania ospała jest rośliną o właściwościach adaptogennych, czyli ułatwiających organizmowi przystosowanie się do niekorzystnych warunków.
Żeń-szeń indyjski na stres
Niezwykłe działanie ashwagandhy wynika z faktu, że w jej komórkach znajdują się unikalne adaptogenne związki, aktywne farmakologicznie. W liściach witanii odkryto witanolidy, wykazujące silne działanie antybakteryjne, a w jej korzeniu glikowitanolidy (witanozydy i sitoindozydy), działające antyoksydacyjnie.
Związki z rodziny glikowitanolidów wpływają pobudzająco na receptory mózgowe, a więc także na procesy zapamiętywania i kojarzenia, dlatego żeń-szeń indyjski polecany jest szczególnie w okresach wytężonej pracy umysłowej, dla osób muszących wykazać się wysokim stopniem koncentracji i odporności psychicznej.
Jednak tym, co szczególnie interesuje naukowców, są uspokajające właściwości witanii. W badaniach na szczurach, którym raz dziennie w ciągu pięciu dni podawano ekstrakt glikowitanolidoli z korzenia ashwagandhy, udowodniono, że zmniejsza on poziom odczuwanego lęku i stabilizuje nastrój. 1)
Żeń-szeń indyjski pomaga także przy długotrwałym stresie.1) Zażywanie go wyraźnie zwiększa komfort życia u osób nadreaktywnych, odczuwających nieuzasadniony niepokój. Z 12-tygodniowego badania, przeprowadzonego na pacjentach odczuwających niepokój, wynikło, że zażywanie ekstraktu z ashwagandy, w połączeniu z nauką oddechowych technik relaksacyjnych i zmianą diety zmniejszyło u badanych poziom odczuwanego niepokoju o 56,6% i istotnie poprawiło jakość ich życia (w porównaniu do grupy kontrolnej).2)
Ashwagandha na kłopoty ze snem i trudności z zasypianiem
Preparaty zawierające ekstrakt z witanii ospałej mogą być stosowane jako środki wspomagające stabilizację nastroju. Wpływają także korzystnie na sen i pomagają przy trudnościach z zasypianiem. Mając korzystny wpływ na neuroprzekaźniki w mózgu, działają tonizująco i rozluźniająco, nie powodują jednak nadmiernej senności. 3)
Współczesne badania potwierdzają intuicję starożytnych uczonych. Ashwagandha wspomaga zdrowie, dbając o naszą wytrzymałość psychiczną i fizyczną, a także korzystnie działając na funkcje poznawcze. Naukowcy upatrują jej dobroczynnego działania na nasz mózg m.in. w fakcie, że zażywanie ashwagandhy wpływa na wrażliwość receptorów 5-hydroksytryptaminowych (5-HT), czyli receptorów serotoninowych. Krótką mówiąc: wiwat witania!
Ashwagandha kontra stres
Według hinduskich naukowców, którzy podawali codziennie przez dwa miesiące 600 mg ashwagandhy pacjentom cierpiącym na przewlekły stres, ekstrakt z witanii ospałej:
- zmniejsza odczuwany stres o 44%;
- zmniejsza odczuwany niepokój o ponad 70%. 4)